“Deliye geçit yoklatırlar” atasözü, toplumda dışlanmış ya da farklı davranışlar sergileyen kişilere karşı gösterilen hoşgörüsüzlüğü ve yargılamayı ifade eder. Bu atasözü aynı zamanda, bir kişinin yanlış yapmasına izin vermenin, onların davranışlarını normalleştirmek anlamına gelebileceği fikrini de taşır.
Bu atasözü, genellikle insanların farklılıklara tahammülsüzlüğüne ya da hatalı davranışların tolere edilmemesi gerektiğine dikkat çekmek için kullanılır. Toplumda “normal” kabul edilen davranışlardan farklı davranan insanlar, toplum tarafından dışlanabilirler ve hatta bu farklılıklarından dolayı ayıplanabilirler. Bu durum, bazen bu kişilerin psikolojik sorunlar yaşamasına ya da kendilerini yalnız hissetmelerine neden olabilir.
Ancak, “deli” kelimesinin kullanımı bu atasözünde önemli bir noktadır. Atasözü, “deli” olarak nitelendirilen kişilere yapılan kötü muamelelere karşı çıkmayı da hedefler. Zira, “deli” olmak, belirli bir hastalık ya da engel nedeniyle ortaya çıkan bir durum olduğundan, bu kişilere karşı ayrımcılık yapmak insan haklarına aykırıdır.
Bu atasözü aynı zamanda, toplumun belirli normlarını korumak ve insanların birbirlerini daha iyi anlamalarını sağlamak amacıyla da kullanılabilir. Bu açıdan bakıldığında, insanlar arasındaki farklılıklara rağmen bir arada yaşayabilmenin önemine işaret eder.
Sonuç olarak, “Deliye geçit yoklatırlar” atasözü, toplumda hoşgörüsüzlük ve dışlama ile karşı karşıya kalan kişilere ve farklılıklara karşı toleransın önemine dikkat çeker. Ancak, bu atasözü “deli” olarak nitelendirilen kişilere yapılan kötü muameleye karşı bir eleştiri niteliği taşır. Toplumun normlarına uyum sağlama ve birbirlerini daha iyi anlama çabalarının önemine de vurgu yapar.
atasözünün diğer dillerdeki kullanımlarını ve açıklamaları:
İngilizce: They make way for the madman – Bu atasözü, deli olarak nitelendirilen kişilere karşı toplumun hoşgörüsüzlüğüne dikkat çekmektedir.
Fransızca: On ne badine pas avec les fous – Bu atasözü, “deli” olarak nitelendirilen kişilere karşı alınan ciddiyeti vurgular.
İspanyolca: No se cruza el puente antes de llegar al río – Bu atasözü, önlem almadan önce beklemeyi ve beklemekle ilgili bir ders verir.
Almanca: Man soll das Fell des Bären nicht verteilen, bevor man ihn erlegt hat – Bu atasözü, gelecekteki olaylar hakkında kesin bir yargıya varmadan önce dikkatli olmayı vurgular.
İtalyanca: Non si tira la volpe dal pelo – Bu atasözü, hızlı ve aceleci davranmanın bazen yanlış kararlar alınmasına neden olabileceğini vurgular.
Arapça: لا يتحدث الجنون إلا مع الجنون – Bu atasözü, “deli” olarak nitelendirilen kişilere karşı yargılamaya ve önyargılı davranmaya karşı uyarır.
Rusça: Без труда не выловишь и рыбку из пруда – Bu atasözü, zor işlerin kolayca yapılamayacağına ve sabır gerektirdiğine dikkat çeker.
Çince: 森林大火也有马脱缰 – Bu atasözü, hatalı davranışların herhangi birinin sonuçlarından kaçınamayacağımızı vurgular.
Japonca: 馬鹿に付ける薬はない – Bu atasözü, bazı durumlarda sorunların çözümünün olmadığına dikkat çeker.
Farsça: کجایی را پنهان کنی بی نیاز شوی – Bu atasözü, bazı durumlarda kendimize karşı dürüst olmanın önemini vurgular ve bu sayede daha özgür bir hayat yaşayabileceğimizi söyler.
Yorumlar