Atasözü geçmişten günümüze gelen, uzun deneyimlerden yararlanarak kısa ve özlü öğütler veren, toplum tarafından benimsenerek ortak olarak kullanılan kalıplaşmış sözlerdir. Türkçede “sav” ve “irsal-i mesel, darb-ı mesel” olarak da adlanılır. Atasözleri bir toplumun duygu, düşünce, inanç ve kültür yapısını yansıtır. Vikipedi
Ataların, uzun denemelere, gözlemlere dayanan yargılarını genel kural, bilgece düşünce ya da öğüt olarak veren ve kalıplaşmış bir biçimi olan, kamuca benimsenmiş kısa, özlü söz. – Google sözlük
| eş anlamlısı: | darbımesel |
Atalarımızın uzun denemelere dayanan yargılarını, tecrübelerini, bilgece düşünce ya da öğüt olarak ifade eden ve kalıplaşmış biçimleri bulunan kamuca benimsenmiş özlü sözlerdir.
Atasözleri, biçim yönünden diğer yazı türlerine göre farklı özellikler gösterir. Öykü, roman, şiir, deneme gibi yazı türleri pek çok cümlenin bir araya gelmesi ve anlam yönünden bütünleşmesiyle oluşur. Buna karşın atasözleri genellikle bir, en fazla iki cümleden oluşur. Bütün duygu ve düşünceler bu tek cümleye sığdırılır. Bu cümleler kişiden kişiye değişmez. Halkın ortak malıdır ve halk tarafından aynı biçimde söylenir.
Atasözü, dünya üzerindeki bütün toplum ve insanların yaşam tecrübelerinden gelen sözler bütünü ya da felsefesi olarak tanımlanabilir. İnsan olmanın getirdiği bir çok duygunun (Sevgi, saygı, kıskançlık, bencilik, dost ve düşmanlık vb.) değişkenliği ve evrensel yapısı tartışılamaz bir gerçektir. Atasözleri de bu duygu ve düşüncelerin yaşam biçimlerinde karşılaşıldığı bariz örnekleridir.
Dünya üzerindeki bir çok farklı kültürden gelen atasözleri birbirleri ile karşılaştırma yapıldığında aralarındaki benzerlik şaşırtıcıdır. Sosyal ve kültürel farklardan dolayı atasözleri arasında ne kadar zıtlık olsa da benzerlik her zaman en üst düzeydedir.
Atasözleri doğduğu ya da süregeldiği milletin kendi öz kültür ve değerlerini ön plana çıkartır. “Aza kanaat getirmeyen çoğu bulamaz, Sakla samanı, gelir zamanı, Gözden ırak olan, gönülden de ırak olur” gibi atasözleri evrensel atasözlerine örnek olabilir. ” Göklerde ülküm, ne mutlu Türk’üm!, Türk’ün aklı aldadır, Osmanlı, tavşanı araba ile avlar ” gibi atasözleri ise ulusal olarak nitelendirilebilir.